Değerli dostlar hepinize ŞİİRLİ CUMALAR diliyorum. Bu hafta için seçtiğim şair Fransız edebiyatının çok güçlü kalemlerinden biri olan Boris Vian, 1920-1959 yılları arasında yaşamıştır.

22 yaşında üniversiteyi bitirerek maden mühendisi olmuştur. Mesleğini yapmaya başladıktan sonra tiyatro, edebiyat ve müzikle ilgilenmeye başlamıştır. Kabarelerde şarkı söylemiş, tiyatro oyunculuğu yapmış, bazıları takma adlarla olmak üzere şiir ve romanlar yazmıştır. 1947 yılında yayınlanan ve dilimize “Mezarlarınıza Tüküreceğim” olarak çevrilen romanı ile üne kavuşmuştur. 7 Mayıs 1954’de “Kaçak” adlı şiiri ünlü sanatçı Mouloudji tarafından seslendirilmiştir. “Kaçak,” halkı askerlikten soğutacağı, askerden firarları teşvik edeceği gerekçesiyle yasaklanmıştır. Boris Vian’ın “Kaçak” şiiri 20. yüzyılda savaşa, savaşın şiddetine karşı çıkan en önemli şiirlerden biri olarak kabul edilir.

23 Haziran 1959’da Mezarlarınıza Tüküreceğim adlı romanının film galasında kalp krizi geçirerek ölür. Öldüğünde 39 yaşındadır.

Boris Vian’ın bu hafta için seçtiğim Kaçak şiirini beğeneceğinizi umuyorum.

“Efendi misiniz, kodaman mısınız ne,
bir mektup yazıyorum size,
bilmem vaktiniz var mı
okumaya bu mektubu.
Az önce verdiler elime
askerlik kâğıtlarımı,
savaşa çağırıyorlar beni,
diyorlar yola çık en geç çarşamba akşamı.
Efendi misiniz, kodaman mısınız ne,
dövüşmeye hiç istek yok içimde,
insancıkları öldürmeye gelmedim ben,
gelmedim ben bu yeryüzüne.
Sizi kandırmak değil niyetim,
ama söylemeden de edemem,
savaş ahmakların işi,
hem insanlar ondan hanidir bıktı.
Doğduğum günden bu yana
ölen çok babalar gördüm,
gidip dönmeyen kardeşler gördüm,
çocuklar gördüm iki gözü iki çeşme.
Ya analar ne çekti, ya analar,
bir yanda işi tıkırında bir avuç insan
bolluk içinde rahat yaşar,
bir yanda ölüm, çamur, kan.
İnsanlar tıkılmış dört duvar içine,
çalınmış neleri var neleri yok,
karıları, eski güzel günleri bütün.
Gün doğar doğmaz yarın
kapatacağım şırak diye kapımı
ölmüş yılların suratına,
alıp başımı yollara düşeceğim.
Aşacağım karaları, denizleri,
ne Avrupa’sı kalacak, ne Amerika’sı, ne Asya’sı,
dilene dilene hayatımı
şunu diyeceğim insanlara:
Üstünüzden atın yoksulluğu,
durmayın bakın yaşamaya,
hepimiz kardeşiz, kardeşiz, kardeş,
ey insanlar, ey insanlar, ey.
İllâki kan dökmek mi gerek,
gidin dökün kendi kanınızı,
size söylüyorum bunu da,
efendi misiniz, kodaman mısınız ne.
Adam korsunuz arkama belki de,
unutmayın jandarmalara demeye:
üzerimde ne bıçak var, ne tabanca
korkmadan ateş etsinler bana,
korkmadan ateş etsinler bana.”

Çeviri: A. Kadir

KAYNAK
1-Halil Gökhan (editör), Dünyanın En Güzel 100 Şiiri, Kafekültür Yayıncılık, 2015.

ŞİİRLİ CUMALAR, Ortadoğu bataklığına itilmeye, muhafazakâr bir toplum olmaya ve nefret diline karşı bir DURUŞ projesidir.

Proje adının kaynak gösterilmeden kullanılmaması rica olunur.