Bugün Dünya Fotoğrafçılık Günü, 19 Ağustos. 

Bildiğim kadarıyla dünya nüfusunun %80 kadarı akıllı telefon kullanıyor; bu hesapça, yerküremizdeki “fotoğrafçı” sayısı 6 milyar kişiye ulaşmış durumda. Birisi çıkıp “Dünya fotoğrafçıları birleşin” dese yer gök yerinden oynar. Oynar mı?  Anlamadığım, cevabını veremediğim soru şu: 6 milyar “fotoğrafçının” bu “anlamlı gününün” bu kadar sönük geçmesi, bilinmedik olması niyedir? Bende cevabı yok.  

Fotoğraf çekmeyi seviyorum ama çektiklerimin çok azını sosyal medyada paylaşıyorum. Sosyal medya platformlarının küresel bir sömürü aygıtı olduklarını saklamadıkları, gizlemeye gerek duymadıkları bir döneme geçtik. İnternet kullanım alışkanlıklarımızı kökten değiştirme zamanımız çoktan geldi, geçti. Ben bu değişimin fotoğraf paylaşım ayağı konusunda başka bir platforma yöneldim ve aktif olarak kullanıyorum: Pexels; internet sitesi adını yazarsam: https://www.pexels.com/

Pexels sitesi bir sosyal medya platformu değil, bu nedenle sosyal ağlara alternatif olarak kullanılamaz, nedir, bu tür fotoğraf/video paylaşım siteleri sosyal medyanın daha etkili olarak kullanılmasını sağlayabileceği gibi, sosyal ağların sinsi “Ali Cengiz oyunlarından” korunmamızı sağlayabilir. Başka üstünlükleri de var… Ama en önemlisi Pexels bir internet sitesinin ötesinde küresel bir fotoğraf, fotoğrafçı topluluğudur. İlginizi çektiyse aşağıda ayrıntılı anlatıyorum.  

Pexels benzeri pek çok internet sitesi bulunuyor. Kişisel olarak 500Px, Pixabay, Unsplash sitelerini de kullanıyorum ama favorim Pexels. Peki ne işe yarıyor, nasıl kullanılıyor; haydi öğrenelim.

Pexels’e herhangi bir ücret ödemeden üye olabiliyorsunuz, sadece bir e-posta adresine ihtiyacınız var. Dünya üzerinde yaklaşık 700 bin üyesi var Pexels’in. Üyelerin 20.000 kadarı fotoğraf ve/veya video üreticisi; ürettiklerini bedel talep etmeden, telif haklarından feragat ederek Pexels sitesine yüklüyorlar. Siteye üye olanların daha büyük bir çoğunluğu ise tüketici veya izleyici olarak tanımlanabilecek bir kitleyi oluşturuyor. Tüm Pexels üyeleri yüklenen fotoğrafları orijinal çözünürlükte indirebiliyor, kaynak göstermeden, bedel ödemeden kullanabiliyor. Örneğin bir sunum yapacaksınız, bir makale veya kitap yazdınız, konunuzla ilgili bir görsele ihtiyacınız var, Pexels’de arama çubuğuna anahtar sözcükleri yazıyorsunuz, işinize yarayacak bir fotoğraf veya videoyu indirip sunumuzda kullanabiliyorsunuz. Kaynak belirtmeniz şık bir davranış olarak görülüyor ama şart değil. Paypal kullanan içerik üreticilerine isterseniz maddi bağışta bulunabiliyorsunuz… 

Peki sizler de çektiğiniz fotoğrafları, videoları siteye yükleyerek içerik üreticisi olabilir misiniz? Evet! 

İçerik üreticisi olmak için herhangi bir ücret ödemeniz gerekiyor mu? Hayır! 

Fotoğraf ve videolarınızın profesyonel kamera ile çekilmesi gerekiyor mu? Hayır! 

Cep telefonu ile çektiklerinizi siteye yükleyerek içerik üreticisi olabilir misiniz? Evet! 

Canınızın her çektiği fotoğraf veya videoyu yayınlayabilir misiniz? İşte orada duruyoruz. O kadar da değil. Fotoğrafların konu ve teknik olarak belli özellikler ve kalite taşıması gerekiyor. Ayrıca yasaklı, cıs konular da var… Örneğin içeriğinde şiddet, pornografi, ırkçılık, homofobi, hayvan haklarının ihlali vb. olan medyalar kabul edilmiyor. Sıradan aile ve tatil fotoğrafları, ego şişiği “selfi” fotoğraflar da elenebiliyor. Yapay zekâ kullanımı, çerçeve, logo, filigran vb. işaretler içeriklerin reddedilmesine sebep oluyor. Başkasına ait görsellerin paylaşılması da yasak, doğal olarak. Kabul edilmeyen içerikler konusunda sitede ayrıntılı açıklamalar bulunuyor. Siteyi dilerseniz tümüyle Türkçe kullanabiliyorsunuz. 

Evet, üyelik aşamasını tamamladınız, sıra geldi içerik üreticisi olmaya. Örneğin bir gündoğumu fotoğrafı çektiniz. “Yükle” butonuna tıkladıktan sonra fotoğrafınızı siteye “upload” ediyorsunuz. Karşınıza gelen pencerede bu fotoğrafınız için etiket kullanmanız isteniyor. Etiketleri Türkçe de koyabilirsiniz ama tercihan hem Türkçe hem de İngilizce etiket kullanmanız yararlı olacaktır. Bu sitenin tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından izlendiğini unutmayın. Son olarak fotoğrafı çektiğiniz coğrafi konumu seçip size ait olduğunu kabul ediyorsunuz. Peki fotoğrafınız hemen yayımlanacak mı? Hayır. Gönderilen tüm fotoğraf ve videolar ön incelemeden geçiyor. Bu inceleme sırasında fotoğrafları sadece siz görebiliyorsunuz. İnceleme süresi birkaç saat olabileceği gibi günlerce de sürebiliyor. İnceleme bittiğinde şu üç seçenekten biriyle karşılaşıyorsunuz. Birinci seçenekte yüklediğiniz fotoğraf temel kurallara aykırıdır ve siteden kaldırılmıştır. Bu durumda bir e-postayla bilgilendirilirsiniz. İkinci senaryoda (en çok bununla karşılaşacaksınız) yüklediğiniz fotoğraf veya videonun temel kurallara aykırılığı görülmemiş ve “kabul edilebilir” olarak değerlendirilmiş ama “üstün” nitelikte görülmediyse, inceleme sonucunda sessizce yayımlanıyor… Size bildirim gelmiyor. Sayfanıza giren kişiler fotoğrafınızı görebiliyor, indirebiliyor ama Pexel ana akışında ve aramalarında görünmüyor. Yani fotoğrafınızın görüntülenme sayısı oldukça düşük oluyor. Ama siz bu fotoğrafınızın linkini başka mecralarda (Whatsapp, Facebook vb.) paylaşabiliyorsunuz. Peki fotoğrafınız “üstün” nitelikte görüldüyse ne oluyor: Önce “Your photo are featured” konulu bir e-posta alıyorsunuz. Sitenizde fotoğrafınızın üzerinde bir yıldız işareti olduğunu görüyorsunuz. Fotoğrafınız Pexels ana akışında gösterilmeye başlıyor. Şunu söylemek zorundayım, yüklediğiniz fotoğrafların çoğu yayımlanacak ama pek azı yıldız alacaktır.^[i] Moralinizi bozmayın. 

Fotoğrafınızın “üstün” olarak etiketlenmesiyle iş bitmiyor. Yıldız almış bile olsa fotoğrafınız çok ilgi çekmeyebiliyor ve görüntüleme sayısı birkaç yüz ile sınırlı kalabiliyor. Ama bazen içeriklerinizin binlerce, yüzbinlerce kişiye ulaştığını görüyorsunuz. Örneğin benim “Kırpık” adını verdiğim bir sokak kedisinin fotoğrafı 179.000 görüntülemeye ulaştı: 

https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/nazar-gozlu-disi-kedi-17999058/

Yüklediğiniz fotoğrafların “üstün” görülme ve gösterilme sayısına bağlı olarak her gün dünya sıralamasındaki yeriniz değişiyor. Son 30 gündeki performansınıza göre 20 bininci gibi bir sıradan başlıyorsunuz. Fotoğraflarınızın izlenme sayısına göre yükselebiliyor veya gerileyebiliyorsunuz. Örneğin bu satırları yazdığım 19 Ağustos tarihi itibarıyla, son 30 günde fotoğraflarımın etkileşim sayısına göre Dünya sıralamasında 147. sıradayım. Siteye katıldığımdan bu yana geçen 1,5 yıl içerisindeki toplam görüntülenme sayım 7,3 milyon, fotoğraflarımın paylaşıldığı internet sitesi sayısı 7500 civarında. Şimdiye kadar “yıldız” almış fotoğraflarımın sayısı 1300’ü geçti. Bu da benim Pexel profilim: 

https://www.pexels.com/tr-tr/@izafi/

Pexels bünyesindeki içerik üreticileri arasında dünya çapında pek çok profesyonel fotoğrafçılar da bulunuyor. Yayımladıkları fotoğraflar milyonlarca kişiye ulaşıyor. Bunların önemli bir kısmı hayatını görsel içerik üreterek kazanıyor. Diyeceksiniz ki fotoğrafların satılmadığı bir platformda profesyonellerin ne işi var? Başlangıçta ben de yadırgamıştım ama sonra öğrendim. Profesyonel fotoğrafçılar bu sitedeki başarılarını bir kartvizit olarak kullanıyor. Örneğin Türkiye’de düğün, doğum, kına gecesi fotoğrafçılığından para kazanan fotoğrafçılar Pexels’deki profillerini kendilerini tanıtmak, becerilerini göstermek için kullanıyorlar.

Pexels, bünyesindeki fotoğrafçıların yerel düzeyde muhtelif görsel etkinlikler düzenlemesini destekliyor ki bunu çok değerli bir sosyal vizyon olarak görüyorum. Bu vizyonun gelişmesinde, geliştirilmesinde katkıda bulunabilir miyiz, ne dersiniz?

DİPNOTLAR

---

^[i] Pexels sitesinde fotoğrafların hangi yöntemlerle incelendiğine, ne tür bir algoritma kullanıldığına dair açıklama bulunmuyor. Benim kişisel kanaatime göre ilk değerlendirmeyi yapay zekâ destekli bilgisayar programları yapıyor. Yapay zekâ elemesini geçen daha az sayıdaki fotoğrafı da Pexels sitesi küratörleri değerlendiriyor olmalı. Sistemin mükemmel çalıştığını söylemek mümkün değil. Yapay zekâ, fotoğrafçılığın temel kurallarının sınırını zorlayan pek çok sanat eseri fotoğrafı “kusurlu” olarak değerlendiriyor olmalı. Küratörlerin de -tüm deneyimlerine rağmen- binlerce fotoğrafın değerlendirilmesinde hata yapmaları kaçınılmaz. Yine de tüm hata ve eksiklerine rağmen kurulan bu devasa sistemin kötü çalışmadığını hatta oldukça başarılı bulduğumu söyleyebilirim.