Bu yazı, İstanbul’un çiçeği burnunda Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun son bir haftasını irdelemeyi amaçlamıştır. İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyareti ile başlayan bir hafta içinde ülke gündemine yansıyan olayları, bu konudaki belli başlı görüşleri ve sosyal medyadaki yansımaları aktaracağım sizlere. Ama ideolojik argümanlar sunan ve siyasi analizler yapan bir yazı yerine, bu bir haftanın bize sunduğu çok önemli bulduğum bazı sembolleri değerlendirmekle yetineceğim. Uzun soluklu bir yazı olacak, nefesiniz güçlü ve hazırsanız başlıyoruz.

Ekrem İmamoğlu’nun geçtiğimiz hafta Diyarbakır’da görevden alınan ve yerine kayyum atanan HDP’li belediye başkanlarını ziyaret etmesi ve onlara bir Atatürk tablosu hediye etmesi siyasi gündemin ilk sıralarında yer aldı, hem de bir hafta boyunca. Oysa çağımızda gündelik siyasi atraksiyonların günlerce gündemde kalması sık rastlanan bir durum değildir. Ekrem İmamoğlu’nun 31 Ağustos günü Twitter hesabında dört fotoğraf ile birlikte yayımladığı mesajı okuyarak başlayalım, oldukça özenli ve diplomatik bir üslup ile yazılmış:

“Söz verdiğim bir nikah için Batman’a giderken Diyarbakır’da CHP İl Başkanımızla ardından da Kayapınar Belediyesi’nde seçilmiş Diyarbakır ve Mardin Büyükşehir Belediye Başkanları ile buluştuk. Cumhuriyet değerleri milli iradeye, adalete ve hukuka saygılı olmayı gerektiriyor.”

Mesajla birlikte sunulan dört fotoğrafın ikisi CHP’nin Diyarbakır şubesinde çekilmiş. İmamoğlu’nun sağında oturan CHP Diyarbakır İl Başkanı Mehmet Sayın’ın yüz ifadesi gergin ve/veya durumdan hoşnutsuz görünüyor. Bir diğer fotoğraf karesi ise Ekrem İmamoğlu’nun Mardin’in görevden alınan Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk ile el sıkışırken olan görüntüsü. Her iki başkanın da ifadeleri yumuşak ve belki biraz ihtiyatlı gibi. En önemli kare ise İBB Başkanı’nın hediye ettiği Atatürk fotoğrafı. Bu fotoğrafın çok “bilinçli” seçildiğinden şüphem yok, semboller önemlidir.

Ekrem İmamoğlu’nun yukarıda alıntıladığım mesajına ve ekteki fotoğraflara (özellikle Atatürk fotoğrafı) binlerce yorum yapıldı, sosyal medya platformlarında bu konuda yeni başlıklar açıldı, yüzlerce köşe yazısı yazıldı. AKP ve MHP destekçileri kestirmeden gittiler ve “CHPkk” diyerek CHP’nin terör örgütü destekçisi olduğunun kanıtlandığını yazdılar. Bu iki partinin tabanına göre, İmamoğlu, Diyarbakır ziyareti ile HDP’nin İstanbul seçimlerine verdiği desteğin karşılığını vermiş ve sıra yönetimindeki belediye kadrolarını PKK militanları ile doldurmaya gelmişti.

İyi Parti İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyareti hususunda kıvrandı, parti üst yönetiminde İmamoğlu konusunda çatlak sesler çıkıyorsa şaşırmam. İyi Parti tabanının CHP’nin ulusalcı tabanına yakın bir tepki verdiğini söylemek hatalı olmaz. Haddizatında CHP’nin ulusalcı kanadıyla, İyi Parti’nin “Atatürkçülük” zemininde uzun zamandır flört ettiklerini görüyoruz. Bu flörtün “Diyarbakır ziyareti” ile pekiştiği düşünülebilir.

CHP üst yönetimi farkındadır sanıyorum; Parti içerisinde, İmamoğlu’nun Diyarbakır gezisi ile iyice açığa çıkan, birbirine tahammülsüz, biri diğerini “vatan hainliği” ile suçlayacak denli nefretle yüklü görüş ayrılıkları bulunuyor. Problem, “Kürt sorunu”. Parti tabanının bir kısmı İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretini cesur, birleştirici, siyasi iklimi yumuşatan, pozitif bir adım olarak değerlendiriyor ve HDP’nin yasal siyasi bir parti olduğunun, HDP’li belediyelere kayyum atanmasının demokratik teamüllere, hukuk devleti olmanın gereklerine uymadığının altını çiziyorlar.  Bu gruptakilerin sayısı çok gibi görünüyor olsa da sesleri zayıf çıkıyor, mesajları nahif; Ekrem İmamoğlu’nun öldürülen Baro Başkanı Tahir Elçi’nin mezarını ziyaret etmiş olmasını ülkenin normalleşmesi için bir fırsat olarak değerlendiriyorlar. Mezar ziyareti sırasında Dilek İmamoğlu’nun başı açık olarak dua etmesini cesur ve devrimci bir tavır olarak gördüğünü belirtenlerin linçten çekindikleri ve bu nedenle Atatürk devrimlerine atıfta bulundukları görünüyor.

Ekrem İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretini destekleyen CHP’lilerin, yazdıkları mesajlardan “terör örgütüne destek” anlamı çıkmaması, kendilerinin HDP destekçisi sanılmaması için çok özen gösterdiklerini söyleyebilirim. Ekrem İmamoğlu’na destek veren mesajlarda, gelecek seçimlerde, toplumun tüm kesimlerini kucaklayan bir “Cumhurbaşkanı adayı” portresi çiziliyor. CHP’nin ulusalcı kanadının yazdığı mesajların büyük çoğunun dili çok sert, hatta düşmanca. Pervasız, kırıp dökmekten çekinmeyen ve nefret diline kayan bir üslupla yazılmış mesajlar yenir yutulur gibi değil. Ekrem İmamoğlu ile Mansur Yavaş’ın karşılaştırıldığı yorumlarda İmamoğlu’nun hayal kırıklığı yarattığı vurgulanıyor. Ulusalcı CHP’lilerin çoğu HDP ile PKK’yı tek bir oluşum olarak değerlendirmiş ve “CHP’nin orada ne işi var?” diye soruyorlar. Bu kesimden gelen mesajlarda Tahir Elçi’nin mezarına yapılan ziyarete sessiz kalındığı gibi hediye edilen Atatürk fotoğrafı üzerinde de durulmamış, “Atatürk resmi hediye ederek PKK seviciliğini gizleyemezsin” anlamına gelen mesajların çokluğu ve “troll” olma olasılığı yüksek hesapların bolluğuna da dikkat çekmek isterim.

Ekrem İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretiyle ilgili en sert tartışmaların HDP’de yaşandığını düşünüyorum. HDP tabanındaki bu konudaki tartışmalar, kanımca çoktandır var olan yolaklar üzerinde gelişti. Ama HDP tabanı, kendi içinde çok sert dille yapılan çatışmalara karşı oldukça deneyimli ve bağışıklık geliştirmiş görünüyor. Söylemem o ki HDP içindeki sert görüş ayrılıklarının kısa dönemde bir kırılma noktası yaratacağı kanaatinde değilim; uzun vadeyi sorarsanız, sormayın. Bu topraklarda kısa dönemli tahminlerden daha fazlası için büyücülerin küresinden ve asasından fazlası gerekiyor.

Bu yazıyı sayısal veriler üzerinden yapmadığımı görüyorsunuz, bu nedenle HDP tabanının yüzde kaçının Ekrem İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretini övdüğünü veya yerdiğini söyleyemem. Kanaatimce HDP senkretik[i]bir siyasi partidir ve bu nedenle İmamoğlu’nun sembollerle yüklü bu ziyareti üzerinde bir uzlaşı olması beklenemez. İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretini önemseyen, öven, destekleyen HDP tabanının temkinli olduğu, “Serok Eko” sloganı atmaya yeltenmediği, seslerinin cılız çıktığını belirtmekte yarar var. HDP’nin bu kanadı, kayyum atanan HDP belediyelerine yönelen hukuksuzluğu eleştiren İmamoğlu’nun, görevden alınan belediye başkanlarına yaptığı ziyareti anlamlı bulduklarını söylemekle yetinirken, hediye edilen Atatürk portresi hakkında sessiz kalmayı tercih etmişti.

HDP tabanındaki İmamoğlu’nun ziyaretini değersiz ve şov amaçlı bulanların sesleri çok yüksek ve sert çıkmıştı. Bu kesimin sözcüleri sosyal medya mesajlarında, İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretinin her zamanki “ikiyüzlü Türk siyaseti” olduğunu, Kürtler üzerinden prim peşinde koştuğunu, muhtemel bir Cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlık yaptığını iddia ediyorlardı. Bu iddialarını, İmamoğlu’nun iki sembolik tavrına dayandırmışlardı. İlk olarak, Diyarbakır ziyaretine yönelik attığı Twitter mesajındaki “Söz verdiğim bir nikah için Batman’a giderken” ifadesi çok tepki çekmişti. HDP belediyelerine kayyum atılması gibi bir sorunun “gelmişken uğradım” şeklinde ifade edilmesinin kabul edilemez olduğunu, yaptığı ziyaretin özel olarak ve bu amaçla yapılması gerektiğini, İmamoğlu’nun hem Türk hem de Kürt seçmene şirin görünme gayreti içinde olduğunu sert mesajlarla yazdılar. HDP tabanının bu kısmı, hediye edilen Atatürk fotoğrafını da hadsiz, densiz, üstenci olarak okumuşlardı; Atatürkçülük zemininde bir uzlaşının olanaklı olmadığını, hediye edilen bu fotoğrafın, Kürt halkına bağımsızlık tanımaya niyeti, arzusu ve siyasi çizgisi olmayan bir duruşu temsil ettiğini savunuyorlardı. Bazı HDP taraftarları, seçilen Atatürk fotoğrafında arkadan görünen yoksul kişinin bir Kürt köylüsü olduğunu, bu fotoğrafta, Atatürk’ün dinlediği kişiyi aşağılarcasına, küçümseyerek dinlediğini yazdılar.

Ekrem İmamoğlu’nun Diyarbakır’a giderken yanında götürdüğü Atatürk fotoğrafı üzerinden 2019 yılı Türkiye analizi yapılmasının mümkün olduğu kanısındayım. Hatırlarsanız, 31 Mart 2019 yerel seçimleri sonucunda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı koltuğuna oturan Ekrem İmamoğlu’nun ilk icraatlarından biri, odasında asılı Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Atatürk fotoğraflarını kaldırtarak onların yerine Atatürk’ün bir köylü ile konuştuğu bu tabloyu astırmak olmuştu. YSK’nın İstanbul seçimlerini iptali sonrası İmamoğlu görevden alınmış ve İstanbul Valisi kayyum olarak atanmıştı. Bu görev değişikliği ile beraber duvara asılan tablolar da değişti. Duvara iki kez asılıp indirilen ve bir kopyası Diyarbakır yolculuğu yapan Atatürk tablosu, yenilenen İstanbul seçimleri sürecinde de gündemi işgal etmeyi sürdürdü. Bahsettiğimiz fotoğrafı konu alan köşe yazılarının en çarpıcı olanı Haber7 köşe yazarı Fuat Uğur’a ait olanıydı[ii]. Fuat Uğur’un iddiasına göre, Atatürk tablosu seçimlerin yenilenmesi kararı sonrası İmamoğlu’nun adamları tarafından indirilmiş ve ardından “Atatürk’ün tablosunu indirdiler” propagandası yapılmıştı. Ama iddialar bundan ibaret değildi. Güya bu fotoğraf, 1924 yılında Erzurum Pasinler’de meydana gelen deprem sonrası bölgeye giden Atatürk’ün ziyarete gittiği Korucuk Köyünde çekilmiş ve fotoğrafta arkadan gördüğümüz köylü de Fethullah Gülen’in dedesi Halil’di. Tarihi “at kafadan bilgi yarışmasına” çevirenlerin foyaları da boyaları da çabuk çıkıyor ortaya. Oysa biliyoruz ki söz konusu fotoğraf, 21 Kasım 1930 tarihinde Atatürk’ün Tokat gezisi esnasında Cemal Işıksel tarafından çekilmiştir. Ziyaret 30 Teşrinisani (Kasım) 1930 tarihinde Akşam gazetesinde yayımlanmıştı ve Akşam’da yayımlanan fotoğraf Ekrem İmamoğlu’nun kullandığı fotoğrafın başka bir açıdan çekilmiş haliydi[iii].

Hepsi üst üste geldi, İBB kişisel hizmetlerde kullanıldığını iddia ettiği “makam araçlarını” Yenikapı’da sergiledi. Dronlarla havadan çekilen çarpıcı fotoğraflar sosyal medyada “viral” oldu. Uzun yıllar kamuda ve yerel yönetimlerde yöneticilik yapmış bir kişi olarak bu “sergilemenin” beni ikna ettiği söylenemez. Siyasetin akılda kalıcı semboller ile yapıldığı doğru olsa da bu araçlara ait ihale şartnamelerine, kimlerin üzerine zimmetlendiğine, ne amaçla kullanıldığına dair belgelerin yayımlanmasını isterdim. Her şeyden önce ülkemizdeki tüm kamu kurumlarında ama daha çok yerel yönetimlerde makam aracı/hizmet aracı ayrımı belirsizdir. CHP belediyeleri dahil olmak üzere yerel yönetimlerde resmi araçların kötüye kullanımı akıl ve izanla tarif edilemeyecek denli büyük ve ağır bir sorundur. Avrupa ülkeleri ile yapılan karşılaştırmalar, mevzuat ve hizmet süreçlerine ait farklılıklar nedeniyle anlam taşımamaktadır. Ekrem İmamoğlu’nun sergilediği araçlara yönelik bu hamlesinin uzun erimde kendisine zarar vereceği kanaati taşıyorum.

Geçtiğimiz haftanın yürek hoplatan açıklaması İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan geldi. Soylu, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun Diyarbakır ziyaretini kastederek “Pejmürde” ederiz açıklamasını yaptıktan sonra ayrıntıları 8 Eylül Pazar günü açıklayacağını söyledi. “Kaynak güvenilir” başlığıyla yayılan ve pazar günü İstanbul’a kayyum atanacağına dair haber kaynağının “fake” olduğu ortaya çıksa da İmamoğlu’nun görevden alınacağı beklentisine girenler az değildi. Haftanın son işgünü olan cuma günü, CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nun duruşması vardı. Duruşma öncesi Ekrem İmamoğlu “CHP İl Başkanımız Canan Kaftancıoğlu’nun duruşmasına katıldık. Umuyorum vicdanları rahatlatacak bir karar çıkacaktır. Ülkemin normalleşmeye ihtiyacı var, gerçek sorunlarla uğraşmalıyız artık. Biz yol arkadaşımızın her zaman yanındayız.”mesajını Twitter’da yayımladı. Sosyal medyada bu mesaja yapılan yorumlar 4000’e yaklaştı ve yorumların büyük çoğunluğunda İmamoğlu çok sert eleştirilmişti. İmamoğlu’nun açıklamasını destekleyenler “like” ve “retweet” tıklamış ama yorum yapmamayı tercih etmişlerdi. Yapılan olumsuz yorumları simgelediğini düşündüğüm mesajı okumalısınız: “Yolun yol değil, yoldaşınız yoldaş değil…”

Pazar sabahı (8 Eylül) Büyükşehir Belediye binasının panzerlerle sarılacağı ve İmamoğlu’nun görevden alınacağını bekleyenler vardı ama Süleyman Soylu CNN Türk televizyonunda yaptığı açıklamada “kayyum atamasının sadece terörle irtibatı ve iltisakı olan belediyelere (yani HDP belediyelerine) yönelik olarak yapıldığını, böyle bir durumun Ankara ve İstanbul için söz konusu olmadığını” söyledi. Hemen ardından Ekrem İmamoğlu Twitter üzerinden kameraların karşısına geçti ve Süleyman Soylu’nun sözlerine yanıt verdi. Diyarbakır ziyaretiyle ilgili soruyu “Ben bu ülkenin resmi bir belediye binasına gittim ve Atatürk tablosu hediye ettim” diyerek yanıtladı. İmamoğlu’nun bu açıklamasına gelen yorumlar Türkiye siyasi tarihine “kapak olmalıdır” diye düşünüyorum. Çünkü yapılan yorumların neredeyse tamamına yakını İmamoğlu’nun üzerindeki ceketin rengine yönelikti, şaka yapmıyorum, ciddiyim…

BİTTİ…

 

DİPNOTLAR

[i]Terim, Oxford İngilizce Sözlüğü tarafından basit bir şekilde “farklı din, kültür veya düşünce okullarının birleşimi” olarak tanımlanırken, Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’te “Birbirinden ayrı düşünce, inanış veya öğretileri kaynaştırmaya çalışan felsefe sistemi” olarak tanımlanmıştır. Kaynak: Vikipedi.

[ii]http://www.haber7.com/yazarlar/fuat-ugur/2874848-imamoglunun-arkasindaki-ataturk-fotografinin-sirri

[iii]https://www.malumatfurus.org/fotografta-ataturkun-dinledigi-kisinin-fethullah-gulenin-dedesi-oldugu-iddiasi/