Değerli okurlarım, hepinize ŞİİRLİ CUMALAR diliyorum. Bu hafta için seçtiğim şair Hasan Basri Alp, 1912- 1945 yılları arasında yaşamıştır.

Çorum’un Mecitözü ilçesinde dünyaya gelmiştir; babası emniyet teşkilatında çalışan Komiser Mehmet Şakir Efendi’dir. 1918 yılında annesi Fatma Hanım vefat eder, Hasan Basri altı yaşındadır. Yıllar sonra, ortaokul yıllarında annesinin ölümüyle ilgili yazdığı şiir Tokat’ta yayınlanan bir gazetede yayınlanmıştır.

Hasan Basri Alp 1938 yılında Çapa Kız Muallim Mektebi mezunu öğretmen Şükriye Hanım ile evlenir. Önce Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde daha sonra da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne devam etmiştir.

Hasan Basri Alp içinde yaşadığı toplumsal sorunları sorgulayan, sosyalist bir dünya görüşünü yansıtan şiirler yazmıştır. Yazdığı şiirler 1940- 1945 yılları arasında Ses ve Yürüyüş dergilerinde yayınlanmıştır. Şiirlerini Çaloğlu takma adıyla imzalamıştır. Yoksul ve sıradan insanlarla, yaşadığı çağa ait büyük resmi ustaca bir araya getirmiştir. 1943 yılında Yürüyüş Dergisi’nde yayınlanan “Biricik Hemşerim” başlıklı şiirini okuyoruz.

“Konuşurduk biricik hemşerimle iki satır,

harbe, sulha ve süpürge tohumuna dair,

O daima bana,

küçücük defterinde

içinden çıkamadığı hesaplar yapar,

“Şaşırdık be hemşerim

yukarı tükürsen bıyık,

aşağı tükürsen sakal” derdi.

Koltuğunda “un” torbası,

başı önüne eğik ve dalgın insanların içerisine

karışır giderdi.” 

İkinci Dünya Savaşı ve sonrası yıllar, her türlü muhalif düşüncenin, özellikle sol ve sosyalist görüşlerin en sert şekilde baskı altına alındığı bir dönemdir. 1944 yılı 19 Mayıs’ında Tahsin Berkem ve Mihri Belli Süleymaniye Camisi’nin iki minaresi arasına dönemin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu’nu hedef alan ve üzerinde “Saraçoğlu Faşisttir” yazılı bir bez pankart asma girişimde bulunurlar. Bu olay sonrası sosyalist görüşlülere yönelik geniş çaplı tutuklama ve gözaltılar başlar. Arananlar arasında Hasan Basri Alp de vardır. Polis, gizlice buluştuğu karısı Şükriye Alp’i takip ederek ikisini de ele geçirir. Atilla İlhan “Yasak Sevişmek” adlı şiiri Hasan Basri ve Şükriye Alp çiftinin gizli buluşmalarından esinlenerek yazdığını söylemiştir.

Hasan Basri Alp 22 Ocak 1945 günü, 33 yaşında, işkence altında sorguya alındığı Sansaryan Han’ın en üst katından düşerek ölür. Tutanaklara intihar olarak geçer, geçer ama kimse inanmaz Hasan Basri’nin intiharına, düpedüz pencereden atıldığı iddia edilir.

Hasan Basri Alp’in “Mahsul” adlı şiirini bu haftanın şiiri olarak seçtim. Beğeneceğinizi umuyorum.

“En güzel, en olgun, en harikulâde

Meyvesini versin diye toprak

Hiçbir emek esirgenmedi ondan

Ne zindan ne temerküz kampları,

Ne duvar diplerinde kurşunlanmak,

Ter, göz yaşı ve kanla suladık onu

Dökecek yer yüzüne tam ve olgun mahsulünü

Toprak nankör değildir

Utandırmaz insanoğlunu”

 

KAYNAKLAR

 

1-    Ataol Behramoğlu, Büyük Türk Şiiri Antolojisi, 1. Cilt, Sosyal Yayınlar, 2001.

2- Hami Karslı, Hasan Basri Alp- 33 yaşında yaşamını yitiren Niksarlı yiğit bir şair, Mayıs 2016.

http://www.hamikarsli.com/hasan-basri-alp-33-yasinda-yasamini-yitiren-niksarli-yigit-bir-sair/

3-    Şenol Çarık, Türkiye Solunun Kısa Tarihi-Denizlerin Yolu, Asi Kitap, 2016.

 

Nereden çıktı bu ŞİİRLİ CUMALAR diyenler, okuyunuz lütfen:

https://doganalpblog.wordpress.com/2014/…/05/siirli-cumalar/

 

ŞİİRLİ CUMALAR, Ortadoğu bataklığına itilmeye, nefret diline ve muhafazakar bir toplum olmaya karşı bir DURUŞdur.